توکن سوزی چیست و با چه هدفی انجام می‌شود؟

اگر تا به حال در حوزه ارزهای دیجیتال فعالیت کرده باشید، احتمالا بارها اصطلاح توکن سوزی (Token Burning) را شنیده‌اید. سوزاندن توکن‌ در دنیای رمز ارزها یک کار رایج و عادی بوده و برای سرمایه گذاران و فعالان این بازار مزایای زیادی دارد. در واقع اینکار با اهداف مختلفی انجام می‌شود که در ادامه این مقاله قصد داریم شما را به طور کامل با توکن سوزی چیست و به چه علتی انجام می‌شود، آشنا کنیم. در ادامه همراه بیتمینو باشید.

توکن سوزی چیست؟

سوزاندن توکن‌ها یا همان Token Burning یک معنای بسیار ساده دارد. در حقیقت به فرایند از بین بردن دائمی توکن‌ها و سکه‌های در حال گردش یک شبکه توکن سوزی گفته می‌شود. اینکار معمولا با هدف جلوگیری از افت ارزش و بالا بردن قیمت توکن انجام می‌شود. بیایید این موضوع را با مثالی در حوزه نفت بررسی کنیم. اگر عرضه نفت در بازار بیش از مقدار مورد نیاز باشد، به دلیل اشباع در عرضه، قیمت نفت کاهش پیدا می‌کند. به همین خاطر کشورهای تولید کننده، میزان تولید را کاهش می‌دهند تا قیمت‌ها دوباره بالا برود.

مشابه این اتفاق در حوزه ارزهای دیجیتال نیز می‌افتد. در صورتی که میزان توکن‌های موجود در بازار بیشتر باشد، توسعه دهندگان با سوزاندن توکن‌ها، تعداد را در بازار کاهش داده و در نتیجه قیمت افزایش می‌شود. لازم به ذکر است فرایند توکن سوزی امکان دارد حتی قبل از عرضه Token انجام شود. برخی از توسعه دهندگان ترجیح می‌دهند بعد از اتمام عرضه اولیه، توکن‌های باقی مانده را سوزانده و از بین ببرند. همچنین تعدادی از شرکت‌ها اینکار را به صورت مستمر و دائمی انجام می‌دهند. به عنوان مثال رمز ارز بایننس (BNB) هر چند وقت یکبار تعدادی از توکن‌های در گردش را به طور دائمی می‌سوزاند.

بنابراین اگر در حوزه ارزهای دیجیتال و بلاک چین فعالیت می‌کنید، باید با فرایند سوزاندن رمز ارزها آشنا باشید. چرا که اینکار تاثیر زیادی بر قیمت ارزها می‌گذارد و در نتیجه می‌توانید سود خوبی را به دست آورید.

آیا امکان دسترسی به توکن‌های سوزانده شده وجود دارد؟

خیر، توکن‌های سوزانده شده به یک کیف پول با آدرس متروک ارسال می‌شوند. در حقیقت این کیف پول‌ها تنها قادر به دریافت ارز دیجیتال هستند و نمی‌توانند توکن‌ها را ارسال کنند. به این آدرس‌ها در اصطلاح، خورنده (Eater) یا سوزاننده (Burner) گفته می‌شود. همچنین این کیف پول‌ها کلید خصوصی برای دسترسی ندارند.

آشنایی با انواع روش‌های سوزاندن توکن

سوزاندن توکن‌ها به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهیم شد.

1. ارسال توکن به یک آدرس نامشخص

در این روش، شرکت یا مجموعه‌ای که توکن را ایجاد کرده، بخشی از توکن‌های موجود در بازار را خریداری و آن را به یک آدرس متروک که کلید خصوصی ندارد، ارسال می‌کند. اینکار تقریبا شبیه به بازخرید سهام توسط شرکت‌های مایکروسافت و اپل است. این شرکت‌ها با سود به دست آمده بخشی از سهام موجود در بازار را خریداری کرده و ارزش دارایی سهامداران را افزایش می‌دهند.

به عنوان نمونه در دنیای ارزهای دیجیتال می‌توان به رمز ارز بایننس اشاره کرد. در واقع تعداد کل توکن‌های این شبکه در ابتدا 200 میلیون بود که در عرضه اولیه حدود 100 میلیون از آن به فروش رسید. مابقی هم در طی زمان به بازار عرضه شد. صرافی بایننس از توکن‌های BNB برای پرداخت کارمزدها استفاده می‌کند. این صرافی هر 3 ماه یکبار، 20 درصد از سود پلتفرم خود را برای خرید و سوزاندن توکن‌ها استفاده می‌کند. بایننس تا زمانی که تعداد توکن‌ها به 100 میلیون برسد، این روند را ادامه خواهد داد.

همچنین صرافی بایننس تابعی به نام سوزاندن دارد. کاربران در هر زمانی می‌توانند با فراخواندن آن، تعداد مشخصی از توکن را از چرخه خارج کنند. محدودیتی هم از این بابت وجود ندارد. دقت کنید که فرایند توکن سوزی به عنوان یک تراکنش در بلاک چین ثبت شده و برای همگان قابل مشاهده است. علاوه بر این، بایننس هر 3 ماه یکبار یک اعلامیه رسمی منتشر کرده و تعداد BNBهای سوزانده شده را اطلاع می‌دهد.

2. الگوریتم اجماع اثبات سوزاندن (Proof of Burn)

PoB یکی از الگوریتم‌های اجماع برای ثبت اطلاعات در دفتر کل توزیع شده بلاک چین است. در این الگوریتم اگر کاربران ثابت کنند که مقداری از یک ارز دیجیتال را سوزانده‌اند، در ازای اینکار به آن‌ها پاداش داده می‌شود. در واقع الگوریتم PoB یک الگوریتم اثبات کار بدون اتلاف انرژی بوده و ماینرها به نسبت توکن‌هایی که از چرخه خارج می‌کنند، شانس ایجاد بلاک‌های جدید را به دست می‌آورند.

از آنجایی که برای سوزاندن توکن‌ها، ماینر باید آن را به یک آدرس متروک ارسال کند، نیازی به مصرف انرژی ندارد. بنابراین سرعت شبکه بالا رفته و نیازی به ماینرهای زیاد با سخت‌افزارهای قوی نیست. در حالت کلی می‌توان گفت این الگوریتم از این جهت که به جای مصرف انرژی از سوزاندن توکن‌ها استفاده می‌کند، شبیه به الگوریتم اثبات سهام است. همچنین از این جهت که با سوزاندن توکن‌ها، شانس استخراج ارز جدید را بالا می‌برد، شبیه به الگوریتم اثبات کار عمل می‌کند.

3.  توکن سوزی در عرضه اولیه

توسعه دهندگان هنگام عرضه اولیه یک توکن، تعداد مشخصی برای فروش را تعیین می‌کنند. اما در صورتی که مقدار در نظر گرفته شده به فروش نرسد، توکن‌های باقی مانده را می‌سوزانند تا ارزش دارایی پلتفرم حفظ شود. یعنی به جای ذخیره ارز برای آینده، آن را از بین می‌برند.

توکن سوزی با چه هدفی انجام می‌شود؟

همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم، الگوریتم PoB یکی از دلایل سوزاندن توکن‌ها و رسیدن به توافق و اجماع در شبکه بلاک چین است. اما علاوه بر این، دلایلی دیگری نیز برای اینکار وجود دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهیم شد.

• افزایش ارزش ارز دیجیتال: دقت داشته باشید که رمز ارزها از اصول اقتصاد پیروی کرده و قیمت آن‌ها بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. بنابراین در صورت کمیاب شدن یک کوین، قیمت آن نیز به مراتب افزایش پیدا می‌کند. لازم به ذکر است، تعداد توکن‌های یک ارز دیجیتال یک مقدار مشخص دارد و به خاطر ماهیت ضد تورمی، نمی‌توان از آن فراتر رفت.
• حفاظت در برابر اسپم و حملات DDoS: فایده بعدی توکن سوزی، ایجاد یک محافظ طبیعی در برابر حملات DDoS و تراکنش‌های اسپم در شبکه است. در واقع توسعه دهندگان با سوزاندن توکن‌ها، تعداد تراکنش‌های کلی را کاهش داده و در نتیجه محافظت بیشتری از شبکه می‌کنند.
• تعهد طولانی به پروژه و ایجاد اعتماد: هدف اصلی و نهایی پروژه‌های ارز دیجیتال به دست آوردن اعتماد کاربران است. در صورتی که توسعه دهندگان بعد از عرضه اولیه، کوین‌های اضافی را در صرافی‌ها به فروش برسانند، باعث می‌شود کاربران فکر کنند که سازندگان فقط به دنبال کسب سود هستند. یعنی کاربران به این باور می‌رسند که کوین آن‌ها ارزش خاصی نداشته و فقط به دنبال پول بیشتر هستند. اما در صورتی که توسعه دهندگان، توکن‌های اضافی را بسوزانند، نشان می‌دهد که آن‌ها به دنبال رشد بلند مدت کوین بوده و سرمایه جذب شده در عرضه اولیه را برای تجاری سازی استفاده خواهند کرد.
• علاوه بر موارد بالا، توکن سوزی به غیرمتمرکز شدن شبکه نیز کمک بسیار زیادی می‌کند.

چطور لیست توکن سوزی را پیدا کنیم؟

پروژه‌های ارز دیجیتال معمولا مراسم توکن سوزی را در سایت یا شبکه‌های اجتماعی خود منتشر می‌کنند. به عنوان مثال برای مشاهده اطلاعات مربوط به توکن سوزی شیبا اینو می‌توانید به سایت shibburn.com مراجعه نمایید. اما اگر به دنبال یک منبع کامل برای مشاهده اطلاعات می‌گردید باید به سایت کوین مارکت کپ به آدرس  coinmarketcap.com/events مراجعه کنید. اگر در این صفحه به تب Tokenomics بروید، لیست سوزاندن توکن را مشاهده خواهید کرد.

کدام یک از رمز ارزها قابلیت سوزاندن دارند؟

معمولا پروژه‌های رمز ارز، برنامه توکن سوزی را در وایت پیپر خود منتشر می‌کنند. جامعه کاربری آن توکن نیز با این مکانیزم موافقت کرده و چنین رویکردی را در معاملات خود در نظر می‌گیرند. البته دقت داشته باشید که توکن سوزی برای همه ارزهای دیجیتال امکان‌پذیر است. به این صورت که اگر مقدار مشخصی از ارز را به یک کیف پول با آدرس متروک بفرستیم، در واقع ما کار توکن سوزی را انجام داده‌ایم.

به عنوان مثال ارز دیجیتال ریپل، بخشی از کارمزد دریافتی در قالب ارز بومی خود یعنی XRP را می‌سوزاند. این مساله باعث می‌شود ارز ریپل خاصیت ضد تورمی داشته و مقدار آن به مرور کمتر و کمتر شود. مشابه این عملکرد در شبکه اتریوم نیز وجود دارد.

آیا با سوزاندن توکن‌ها، دارایی کاربران کاهش می‌یابد؟

افراد مبتدی در حوزه ارزهای دیجیتال تصور می‌کنند با سوزانده شدن توکن‌ها، بخشی از دارایی آن‌ها از بین می‌رود. اما در واقع چنین اتفاقی نمی‌افتد. بلکه توسعه دهندگان بخشی از موجودی یا سود خود را می‌سوزانند و هیچ توکنی از دارایی کاربران کم نمی‌شود.

جمع‌بندی

توکن سوزی یکی از اصطلاحات پر کاربرد در دنیای ارزهای دیجیتال بوده و با اهداف بسیاری انجام می‌شود. از جمله این اهداف می‌توان به حفظ ارزش توکن‌ها و الگوریتم اجماع اشاره کرد. همچنین توکن سوزی روش‌های مختلفی دارد که در نهایت، ارزها را با فرستادن به کیف پول با آدرس نامشخص، می‌سوزانند.

در این نوشته سعی کردیم نکات مربوط با توکن سوزی را با شما عزیزان در میان بگذاریم. چنانچه در این رابطه سوال یا نقطه نظر داشتید، خوشحال می‌شویم آن را با ما مطرح نمایید.