قرارداد هوشمند چگونه اجرا می‌شود؟

اگر در بازار ارز دیجیتال فعالیت هم نداشته‌ باشید، به احتمال قوی نام ارز اتریوم را شنیده‌اید. این ارز دارای بیش از 44 میلیارد دلار ارزش دارد و دومین ارز شناخته‌شدهٔ کریپتو محسوب می‌شود و افرادی که قصد دارند درک بهتری از این ارز داشته باشند، باید مفهوم قرارداد هوشمند (Smart Contract) را درک کنند. گفتنی است که اتریوم یک پلتفرم است که سایر پروژه‌های بلاکچین روی آن راه‌اندازی می‌شود. این پروژه برای پرداخت معاملات به‌کارگیری شده که در قالب Ether استفاده می‌شود. درواقع اتر دقیقاً مانند یک سوخت عمل می‌کند تا این‌که یک رمزارز معمولی در بازار دیجیتال باشد. به طوری که برای اجرای انواع قرارداد هوشمند یا همان اسمارت کانترکت در بلاکچین اتریوم، نیاز مبرم به Ether است. حال در ادامه به بررسی نحوهٔ اجرای این قراردادها می‌پردازیم.

معرفی کلی قراردادهای هوشمند

این نوع قراردادها به شکل کدهای رایانه‌ای و البته به‌صورت اتوماتیک اجرا می‌شوند که توافقی میان دو شرکت یا شخص هستند. درواقع قراردادهای هوشمند روی بلاکچین ذخیره می‌شوند، به شکلی که به‌هیچ‌عنوان قابل تغییر نیستند. همچنین گفتنی است که تراکنش‌های رخ داده، روی همین بلاکچین پردازش می‌شوند. ضمناً از لحظهٔ راه‌اندازی ارز اتریوم، اجرای قرارداد هوشمند فوق‌العاده ساده شده‌است، چراکه می‌توان تراکنش‌ها را در پروتکل اتریوم برنامه‌ریزی و مدیریت کرد.

طبق گفته والکس، قرارداد هوشمند (Smart contract) پروتکلی است که مانند اپلیکشن‌ها توسط برنامه‌نویسان، کدنویسی شده و در صورت اجرای درست و دقیق تمام مفاد آن، به اجرا در می‌آید. شرایط انجام این قراردادها قبل از اجرا به‌طور کامل و دقیق کدنویسی و سپس بر بستر فناوری بلاکچین که یک دفتر کل توزیع شده‌ و غیرمتمرکز است اجرا می‌شوند. حتما می‌دانید اطلاعات در بلاکچین بین تمام اعضای آن توزیع می‌شود و پس از انتشار در شبکه غیرقابل تغییر است. بنابراین قرارداد هوشمند پس از انتشار، تحت هیچ شرایطی قابل تغییر نیست. همچنین هیچ‌کس نمی‌تواند قرارداد هوشمند را پس از اجرا و قبل از موعد انقضا، متوقف کند.

بررسی جزئیات تشکیل‌دهندهٔ قراردادهای هوشمند

هر اسمارت کانترکت (Smart Contract) دارای پنج جزء اساسی است که عبارت‌ند از:

1. امضاکنندگان: امضای دیجیتال نشان می‌دهد که طرفین معامله قرارداد را تأیید کرده‌اند.
2. موضوع قرارداد: قرارداد هوشمند باید به موضوع قرارداد دسترسی کامل داشته باشد.
3. شرایط قرارداد: قرارداد به زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی نوشته می‌شود که همهٔ موارد را داراست.
4. اورکل: سیستمی است که اطلاعات غیر از بلاکچین را به قرارداد ارائه خواهد داد.
5. پلتفرم اختصاصی: همهٔ قراردادها در سیستم اختصاصی انتشار پیدا می‌کنند تا درنهایت روی بلاکچین اتریوم راه‌اندازی شوند.

قرارداد هوشمند چگونه اجرا می‌شود؟

در ابتدا نقش کاربران فوق‌العاده دارای اهمیت است. درواقع این کاربر است که تراکنش‌های دلخواه را استارت می‌زند، لذا به محض آغاز تراکنش، پایگاه داده توزیع‌شده وارد عمل می‌شود و تراکنش‌ها به این پایگاه می‌رسند. حال پس از پردازش تراکنش‌ها، اگر مشکلی وجود نداشته باشد، معامله‌ها تأیید شده و در پلتفرم ثبت می‌شوند. از طرفی هر تراکنش دارای کد مخصوص است که درواقع نشان‌دهندهٔ نوع اجرای تراکنش است. نهایتاً با انجام شدن موارد عنوان‌شده، تراکنش به بلاکچین افزوده می‌شود. گفتنی است که اگر تغییری در وضعیت قرارداد هوشمند صورت پذیرد، فرآیند عنوان‌شده از ابتدا انجام می‌شود تا کاملاً به‌روز شود.

آیا قراردادهای هوشمند مزایا و معایب دارند؟

در این بخش برای این‌که درک بهتری از قراردادهای هوشمند داشته باشید، به بررسی مزایا و معایب این نوع قراردادها می‌پردازیم:

• مزایای قرارداد هوشمند

1. خود مختار بودن از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع قراردادهاست. درواقع برای اجرای چنین قراردادهایی، به‌هیچ واسطه‌ای نیاز نیست.
2. به‌کارگیری از سیستم‌های رمزنگاری‌شده احتمال تقلب و حتی فسخ یک‌طرفهٔ قراردادها را کاهش می‌دهد که این موارد اعتماد را میان طرفین قرارداد افزایش می‌دهد.
3. این نوع قراردادها به‌واسطهٔ سیستم رمزنگاری‌شده به‌هیچ‌عنوان قابلیت هک نخواهند داشت و می‌توان ادعا کرد که امنیت این قراردادها فوق‌العاده است.
4. برای اجرای قراردادها نیاز به صرف هزینه‌هایی مانند بنگاه‌های معاملات و یا دفاتر اسناد رسمی نیست، بنابراین کاهش هزینه‌ها از بهترین مزیت‌های قرارداد هوشمند است.
5. مدیریت این قراردادها راحت‌تر از قراردادهای کاغذی است. همچنین برای به‌راحتی می‌توان طیف گسترده‌ای از قراردادها را به‌صورت دلخواه به اجرا در آورد.

• معایب قرارداد هوشمند

1. با توجه به این‌که کدنویسی‌های انواع اسمارت کانترکت به‌وسیلهٔ انسان‌ها انجام می‌شود، احتمال رخ دادن خطا وجود دارد. ضمن این‌که به‌دلیل عدم امکان تغییر در خطای به‌وبجود آمده، مشکلات خاصی در مسیر اجرای قراردادها صورت می‌پذیرد.
2. این نوع قراردادها هنوز به رسمیت شناخته نشده‌اند و در حال حاضر برای تبادلا تجاری استفاده نمی‌شوند. باید صبر کنیم تا موضع نهادهای رسمی دربارهٔ این نوع از قراردادها مشخص شود.
3. تنظیم قراردادهای هوشمند (Smart Contract) تنها به دست افراد باتجربه انجام می‌شود، بنابراین می‌توان گفت برای این منظور باید هزینهٔ بالایی در نظر گرفت.
4. اگرچه امنیت در چنین سیستم و قراردادی فوق‌العاده عالی است، اما به‌علت توزیع تمام نودها در شبکه، امکان تحت‌الشعاع قرار گرفتن حریم خصوصی طرفین قرارداد وجود دارد.

بررسی مهم‌ترین پلتفرم‌های قرارداد هوشمند

در این بخش به پرکاربردترین پلتفرم‌های این نوع قراردادها در بلاکچین می‌پردازیم:

1. اتریوم

این نوع قراردادهای هوشمند از محبوب‌ترین‌ها در بین کاربران بازار ارز دیجیتال هستند و به زبان برنامه‌نویسی و ماشین مجازی اتریوم به اجرا در خواهند آمد.

2. Hyperledger

اگر کاربران به‌دنبال یک پلتفرم فوق‌العاده منعطف هستند، می‌توانند از این بستر استفاده کنند. درواقع قراردادهای هوشمند را می‌توان به‌وسیلهٔ این پلتفرم توسعه داد. ناگفته نماند که این سیستم به‌وسیلهٔ لینوکس در نظر گرفته شده‌است.

3. پولکادات

سیستم Polkadot جایگزین مناسبی برای بلاکچین است و امکان در نظر گرفتن تراکنش‌های بیشتر را برای کاربران فراهم کرده‌است؛ علت این اتفاق وجود پاراچین است.

4. Counterparty

این سیستم همهٔ داده‌ها را در تراکنش‌های بیت‌کوین ترکیب کرده و همچنین اجازهٔ توسعه قراردادها را می‌دهد. به عبارت دیگر، این پلتفرم از بلاکچین ارز دیجیتال بهره می‌برد.

جمع‌بندی

برای به‌کارگیری از قرارداد هوشمند، نیاز است که بررسی‌های جزئی انجام شود و کاربران به هیچ عنوان نباید بدون در نظر گرفتن جوانب مختلف، به استفاده از این نوع قراردادها روی بیاورند. اما به‌دلیل این‌که چنین قراردادهایی پس از اجرا به هیچ عنوان قابل تغییر نیستند، توانستند اعتماد کاربران را جلب کنند. در حال حاضر همهٔ افرادی که می‌توانند این نوع قراردادها را تهیه و در شبکه مستقر کنند، به‌راحتی می‌توانند از این روش بهره‌مند شوند.

البته ناگفته نماند که هزینهٔ ثبت چنین قراردادهایی در هر پلتفرم متفاوت است. برای مثال، استقرار یک قرارداد هوشمند در شبکهٔ اتریوم که از محبوبیت خاصی برخوردار است حداقل 436 دلار است. به‌طورکلی توسعهٔ روزافزون این قراردادها بازار ارز دیجیتال را به‌سمت‌وسوی جذاب‌ترشدن سوق می‌دهد که در این خصوص رقابت پلتفرم‌های مختلف نیز دیدنی‌تر از گذشته خواهد بود.