بکاپ گرفتن از کلید خصوصی کیف پول ارزهای دیجیتال

اگر در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت کرده باشید، احتمالا با مبحث کیف پول آشنا هستید. در واقع هنگامی که یک رمزارز خریداری می‌کنیم، برای ذخیره آن نیاز به کیف پول خواهیم داشت. هر کیف پول دارای دو کلید عمومی و خصوصی بوده و به ما این امکان را می‌دهد تا دارایی دیجیتال خود را در امن‌ترین حالت نگهداری کنیم. کلید خصوصی بسیار مهم بوده و در صورتی که آن را فراموش یا گم کنید، دسترسی به دارایی‌های خود را از دست خواهید داد. روش‌های مختلفی برای بکاپ گرفتن از کلید خصوصی کیف پول وجود دارد که در این نوشته آن‌ها را به شما معرفی خواهیم کرد.

برای درک بهتر کلید عمومی و خصوصی بهتر است مثالی را بررسی کنیم. فرض کنید شخصی می‌خواهد به حساب بانکی شما پول واریز کند. برای اینکار شماره کارت خود را در اختیار فرد مورد نظر می‌گذارید تا پول را واریز کند. کلید عمومی نیز همان حکم شماره کارت را دارد. اما وقتی می‌خواهید به حساب خود دسترسی داشته باشید، باید رمز کارت را وارد کنید. در دنیای ارزهای دیجیتال، کلید خصوصی همان حکم رمز کارت بانکی را دارد که برای دسترسی به دارایی‌های ارز دیجیتال به آن احتیاج دارید.

کلید خصوصی (Private Key) کیف پول ارز دیجیتال چیست؟

کیف پول‌های ارز دیجیتال، برنامه‌هایی هستند که از آن‌ها برای مدیریت رمز ارزها استفاده می‌شود. این کیف پول‌ها انواع مختلفی داشته که برخی به صورت آنلاین و برخی دیگر به صورت آفلاین، دارایی‌ها را ذخیره می‌کنند.

همه کیف پول‌ها یک کد شناسایی دارند که برای دسترسی به کیف پول و انتقال ارز به شخص دیگر، به آن کد احتیاج داریم. این کد شناسایی، کلید خصوصی نام داشته و یک رشته متن محرمانه و به صورت ترکیبی از حروف و اعداد است. همانطور که اطلاع دارید، در دنیای بلاک‌چین، هیچ اطلاعات هویتی از افراد ثبت نمی‌شود و تنها راه شناسایی دارایی‌های داخل یک کیف پول از طریق کلید خصوصی انجام می‌شود.

در بیتمینوبخوانید : ارز دیجیتال چیست

کلید خصوصی یک عدد 256 بیتی بوده و به صورت کاملا تصادفی و با استفاده از توابع رمزنگاری (توابع هش) ایجاد می‌شود. این توابع، ورودی‌های مختلف را گرفته و خروجی‌هایی را با طول ثابت 256 بیتی تحویل می‌دهند. ورودی این توابع معمولا رمز عبور کیف پول بوده و به همین دلیل باید یک پسورد قوی برای کیف پول استفاده کنید تا قابل حدس نباشد.

نمونه‌ای از یک کلید خصوصی را می‌توان در زیر دید.

5b14d89g26d003ce4795ca5od2c25150a97ua787779d41fd231089bm9187dcm

البته بهتر است بدانید هر یک از کیف پول‌ها، از توابع رمزنگاری متفاوتی استفاده کرده و به همین خاطر فرمت آن‌ها با یکدیگر فرق می‌کند. این کلید خصوصی باید همواره پیش خودتان بماند و نباید به هیچ وجه آن را در اختیار فرد دیگری قرار دهید؛ چرا که آن فرد می‌تواند به همه دارایی‌های شما دسترسی داشته باشد.

همچنین لازم است از کلید خصوصی کیف پول خود، نسخه پشتیبان تهیه کرده و آن را در یک جای امن نگهداری کنید. زیرا در صورتی که موبایل یا لپ‌تاپ شما گم یا خراب شود، بدون داشتن کلید خصوصی یا عبارت بازیابی، به دارایی‌هایتان دسترسی نخواهد داشت.

عبارت بازیابی چیست و چه تفاوتی با کلید خصوصی دارد؟

عبارت بازیابی (Recovery Phrase) که به آن Seed نیز گفته می‌شود، یک الگوی 12، 18 یا 24 کلمه‌ای از کلمات است که موقع ساخت کیف پول تولید می‌شود. فرض کنید شما در یک کیف پول 10 نوع ارز دیجیتال مختلف ذخیره کرده‌اید. هر یک از این ارزها دارای یک کلید خصوصی بوده و فقط به یک آدرس بلاک‌چین اشاره می‌کنند. اما عبارت بازیابی، مربوط به خود کیف پول بوده و می‌توان با استفاده از آن به همه ارزهای دیجیتال ذخیره شده دسترسی پیدا کرد.

البته همه کیف پول‌های ارز دیجیتال عبارت بازیابی ندارند و تنها برخی از آن‌ها مثل تراست ولت به این قابلیت مجهز هستند. در صورتی که عبارت بازیابی یا کلید خصوصی را در اختیار داشته باشید، از هر دستگاه و سیستمی، می‌توانید دارایی‌های خود را مدیریت کنید.

روش‌های بکاپ گرفتن از کلید خصوصی کیف پول

هر یک از کیف پول‌ها، رابط‌ کاربری مختلفی داشته و نحوه عملکرد آن‌ها متفاوت از یکدیگر است. به همین خاطر برای آشنایی با نحوه بکاپ گرفتن از کلید خصوصی لازم در مورد آن جستجو کنید. اما در حالت کلی سه روش برای بازیابی Private Key وجود دارد.

1. استفاده از عبارت بازیابی که معمولا بین 9 الی 24 کلمه است.
2. بکاپ گرفتن از فایل کیف پول
3. ذخیره کردن کلید خصوصی

نوع بکاپ گرفتن در هر کیف پول نیز متقاوت است. مثلا کیف پول‌ Ledger برای بازیابی کلید خصوصی از عبارت بازیابی استفاده می‌کند. در ادامه با نحوه ذخیره کردن کلید خصوصی آشنا خواهیم شد.

بکاپ گرفتن از کلید خصوصی و  ذخیره آن در یک دستگاه فیزیکی

نسخه پشتیبان کلید خصوصی را می‌توانید به یک فلش یا هارد رمزنگاری شده منتقل کرده و آن را در یک مکان امن نگهداری کنید. در این روش، داده‌ها به صورت امن نگهداری شده و خطر لو رفتن کلید خصوصی کاهش می‌یابد. اما مدیریت و رمزنگاری فلش یا هارد درایو، نیاز به دانش و مهارت بالایی دارد.

البته می‌توانید کلید خصوصی را در کیف پول‌های سخت‌افزاری نیز ذخیره کنید. در این روش بعد از راه‌اندازی کیف پول و ایجاد پسورد، کلیدهای عمومی و خصوصی نیز ایجاد می‌شود. این کلیدها در حافظه میکروکنترلر ذخیره شده و به هیچ وجه تحت تاثیر ویروس‌ها یا بدافزارها قرار نمی‌گیرند.

نوشتن بر روی کاغذ

راه دوم برای بکاپ گرفتن از کلید خصوصی کیف پول، نوشتن آن بر روی یک تکه کاغذ است. این روش بسیار ساده بوده و هیچ هزینه‌ای برای شما ندارد. اما از آنجایی که کاغذ دوام زیادی ندارد، ممکن است پاره، کثیف یا گم شود. همچنین امکان دارد به صورت تصادفی روی آن آب ریخته شده و از بین برود. ولی اگر از پوشش‌های تلقی استفاده کنید، دوام آن بیشتر خواهد شد. بعد از نوشتن کلید خصوصی بر روی کاغذ، حتما آن را در یک محیط امن نگهداری نمایید.

بکاپ گرفتن از کلید خصوصی کیف پول با استفاده از فولاد ضد زنگ

یکی دیگر از راه‌های ذخیره سازی Private Key، استیل ضد زنگ است. این وسیله اشکال مختلفی داشته و به آن کیف پول فولادی گفته می‌شود. این وسیله یک صفحه فلزی ساده به همراه یک مداد حکاکی (Crypto Key Stack) است. این کیف پول‌ها در برابر آتش، آب و خوردگی بسیار مقاوم بوده و می‌توانند از کلید خصوصی شما در هر شرایطی محافظت کنند

سپردن کلید خصوصی به فرد مورد اعتماد

اگر به هر دلیلی نتوانستید یکی از روش‌های بالا را برای ذخیره کلید خصوصی استفاده کنید، می‌توانید در مواقع ضروری از یک شخص دیگر کمک بگیرید. البته باید به صورت 100 درصدی به آن فرد اعتماد داشته باشید.

سایر روش‌ها

علاوه بر موارد بالا، روش‌های دیگری نیز برای بکاپ گرفتن از کلید خصوصی کیف پول وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به کریپتوآرت (Cryptoart) اشاره کرد. در این روش، کلید خصوصی و عمومی شما در قالب استیکرها ذخیره می‌شود. البته این روش هنوز در مراحل اولیه است.

همه روش‌هایی که برای شما گفتیم، قابل قبول بوده و با توجه به سلیقه خود می‌توانید یکی از آن‌ها را انتخاب نمایید. اما قبل از انجام این کارها، بهتر است مواردی که در ادامه گفته می‌شود را رعایت کنید.

نکات مهم و اساسی برای بکاپ گرفتن از کلید خصوصی و ذخیره آن

• هدف ما از بکاپ گرفتن از کلید خصوصی کیف پول، حفظ کردن دارایی است. به همین خاطر نباید بکاپ را در کنار کیف پول، لپ‌تاپ یا یک مکان عمومی نگهداری کنید.
• به هیچ عنوان کلید خصوصی را به صورت آنلاین ذخیره نکنید. از آن اسکرین شات نگرفته و به ایمیلتان نفرستید. حتی از پیامک کردن یا ذخیره آن در برنامه‌هایی مثل Nots خوددارای نمایید. چرا که این موارد رمزنگاری شده نیستند و ممکن است کلید خصوصی شما دست افراد سودجو بیفتد.
• کلید خصوصی و عبارت بازیابی فقط مخصوص شماست و هرگز نباید آن را در اختیار دیگران قرار دهید. به عنوان مثال اگر پشتیبانی یک صرافی از شما کلید خصوصی را درخواست کرد، بدانید که او فردی کلاهبردار بوده و قصد دزدیدن دارایی شما را دارد. پشتیبانی رسمی هرگز از شما کلید خصوصی را درخواست نمی‌کند.
• هنگام بکاپ گرفتن از کلید خصوصی، برنامه‌های اشتراک گذاری از راه دور را خاموش کرده و با احتیاط اینکار را انجام دهید.
• هرگز کلید خصوصی را در شبکه‌های اجتماعی منتشر نکنید.
• اگر قصد خرید کیف پول سخت‌افزاری را دارید، حتما آن را به صورت مستقیم از شرکت خریداری کنید. در صورتی هم که از کیف پول آنلاین استفاده می‌کنید، آن را از سایت اصلی دانلود کنید.
• هرگز از کیف پول سخت‌افزاری دست دوم استفاده نکنید. چرا که امکان دارد از قبل هک شده باشد.
• هرگز از کیف پولی که دیگران راه‌اندازی کرده‌اند، استفاده نکنید.
• حداقل یک کپی از فایل بکاپ تهیه کرده و آن را در مکان جداگانه‌ای نگهداری کنید.
• اگر مقدار دارایی شما زیاد است، حتما از کیف پول سخت‌افزاری استفاده کنید.
• نکته پشتیبان گیری این است که آن را در همان مکان اصلی ذخیره نمی‌کنید. حتی آن را نزدیک دستگاهی که به کیف پول خود دسترسی دارید نگیرید. به عنوان مثال، هرگز فلش مموری را با کلید خصوصی خود در قاب لپ تاپ قرار ندهید. اگر دزدیده شود، کلید خصوصی شما با آن دزدیده خواهد شد.
• هرگز نسخه های پشتیبان خود را به صورت آنلاین ذخیره نکنید، آنها را از طریق ایمیل یا پیامک ارسال نکنید، عکس بگیرید یا از آنها اسکرین شات بگیرید. Google Docs یا برنامه Notes یا در واقع هر چیزی که رمزگذاری نشده است را فراموش کنید.
• کلیدهای خصوصی خود را با دیگران یا در مکان های عمومی (حمل و نقل، کافه و غیره) در معرض دید قرار ندهید. بهتر است این کار را به تنهایی در خانه انجام دهید و مطمئن شوید که کسی شما را تماشا نمی‌کند. برنامه‌های اشتراک گذاری از راه دور را در دستگاه خود خاموش کنید. اینها اقدامات امنیتی اساسی است که باید برای محافظت از دارایی های رمزنگاری شما انجام شود. از آنها غافل نشوید.
• هرگز کلید خصوصی یا عبارت اولیه خود را با هیچ یک از کارکنان پشتیبانی مشتری به اشتراک نگذارید. این یک طرح کلاهبرداری شناخته شده است وقتی کسی می گوید که برای یک شرکت کار می‌کند، اما  در حقیقت اینگونه نیست. کلاهبرداران ممکن است از طریق یک شماره تلفن یا ایمیل جعلی وانمود کنند که نماینده هر پشتیبانی مشتری کیف پول هستند. به یاد داشته باشید که پشتیبانی رسمی مشتری هرگز از شما نمی‌خواهد که کلید خصوصی یا عبارت اولیه خود را فاش کنید. اگر کسی این کار را کرد، با ارائه دهنده کیف پول خود تماس بگیرید و بلافاصله تماس را گزارش دهید.

سخن پایانی

کلید خصوصی تنها مدرکی است که می‌تواند ثابت کند شما مالک رمز ارزها هستید. در صورتی که قصد معامله و خرید و فروش ارزهای دیجیتال به مدت طولانی را ندارید، بهتر است از کیف پول‌های سرد سخت‌افزاری یا کاغذی استفاده کنید. این کیف پول‌ها به دلیل اینکه به صورت آفلاین هستند، خطر هک آن‌ها خیلی کم است.

اما اگر به هر دلیلی می‌خواهید از کیف پول‌های نرم‌افزاری استفاده کنید، بهتر است Seed آن را در یک جای امن یادداشت کرده و از آن نگهداری نمایید. تا اگر بعدا مشکلی برای کامپیوتر یا موبایل به وجود آمد، امکان بازیابی آن وجود داشته باشد. همچنین علاوه بر Seed، بهتر است کلید خصوصی مربوط به هر ارز دیجیتال را نیز در یک جای امن ذخیره کنید.

بکاپ گرفتن از کلید خصوصی کیف پول و نگهداری از آن، به سلیقه شما بستگی دارد. می‌توانید آن را بر روی کاغذ نوشته و در گاوصندوق نگهداری کنید. یا آن را در یک فایل زیپ قرار داده و رمزنگاری نمایید. به هر حال هدف این است که هر زمان خواستید به آن دسترسی داشته باشید و از طرفی هم، کسی نتواند آن را پیدا کند.

سوالات متداول

1) اگر کلید خصوصی کیف پول را گم کنم، چه اتفاقی می‌افتد؟

کلید خصوصی مساوی است با دارایی ارز دیجیتال شما. پس اگر آن را گم کنید، دسترسی به ارزهای خود را از دست خواهید داد.

2) چرا نباید کلید خصوصی را در کامپیوتر یا گوشی ذخیره کنم؟

موبایل و کامپیوتر همواره به اینترنت متصل بوده و امکان هک آن‌ها وجود دارد. به همین دلیل بهتر است کلید خصوصی را در این دستگاه‌ها ذخیره نکنید.

3) بهترین روش بکاپ گرفتن از کلید خصوصی کیف پول چیست؟

نمی‌توان فرمول یا روش خاصی را برای بکاپ گرفتن و ذخیره کلید خصوصی یا عبارت بازیابی مشخص کرد. شما باید شرایط خودتان را بررسی کرده و ببینید کدام یک برایتان مناسب است.