بریکس 2024: بیش از 30 کشور سلطه غرب را به چالش می‌کشند

ژئوپلیتیک جهانی در حال دگرگونی عمیقی است و بریکس، این گروه از قدرت‌های نوظهور، در قلب این پویایی قرار دارد. با ادامه افزایش تنش های اقتصادی و سیاسی با غرب، بیش از 30 کشور تمایل خود را برای پیوستن به این اتحاد استراتژیک ابراز کرده‌اند. بریکس در نشست سالانه سران خود در کازان از 22 تا 24 اکتبر 2024 به دنبال تغییر توازن جهانی است.

اعلامیه ولادیمیر پوتین در آخرین اجلاس سران بریکس اثر بمبی داشت: بیش از 30 کشور رسماً درخواست پیوستن به این اتحاد را داده‌اند. رئیس جمهور روسیه در بیانیه افتتاحیه خود گفت: «ما شاهد لحظه‌ای تاریخی هستیم که بسیاری از کشورها در پی رهایی خود از هژمونی غرب هستند. این تمایل به عضویت نشان دهنده تمایل مشترک برای تغییر شکل ساختار فعلی قدرت جهانی به نفع نظم چند قطبی است.» بریکس از زمان تأسیس در سال 2009، با ادغام آفریقای جنوبی در سال 2010 و کشورهایی مانند اتیوپی، ایران و مصر در سال 2023، به تدریج نفوذ خود را گسترش داد.

انگیزه این اشتیاق برای این گروه در درجه اول با وعده تقویت وزن اعضای آن در نهادهای بزرگ اقتصادی جهانی مانند صندوق بین المللی پول و سازمان تجارت جهانی است، نهادهایی که هنوز تحت سلطه غرب هستند. برای این کشورها، پیوستن به بریکس فرصتی برای تنوع بخشیدن به شرکای اقتصادی خود، اما بالاتر از همه برای کاهش وابستگی آن‌ها به دلار است. پوتین که به تحریم‌های اقتصادی و سیاست‌های حمایت‌گرایانه که اقتصاد جهانی را تضعیف می‌کند، گفت: «برجام به نماد مقاومت در برابر نظم اقتصادی کنونی تبدیل شده است.»

فراتر از جنبه های اقتصادی، این گسترش از اهمیت ژئوپلیتیکی نیز برخوردار است. روسیه و چین، دو ستون برجام، اکنون از این اتحاد برای اثبات موضع خود علیه ایالات متحده و متحدانشان استفاده می‌کنند. بنابراین، شی جین پینگ، رئیس جمهور چین بر لزوم متحد ماندن برجام در مواجهه با چالش‌های بین المللی، به ویژه درگیری در اوکراین، تاکید کرده است. وی با اشاره به پیشنهادهای میانجیگری که از سوی برخی کشورهای عضو ارائه می‌شود، گفت: «ما باید با تشدید درگیری ها مخالفت کنیم.»

حضور کشورهای جدیدی مانند ایران یا مصر در این گروه همچنین نفوذ بریکس را در خاورمیانه و آفریقا، دو منطقه استراتژیک برای موازنه‌های ژئوپلیتیک جهانی، تقویت می‌کند. این گسترش همچنین می‌تواند روابط تجاری بین‌المللی را بازتعریف کند، زیرا چندین عضو مایل به ایجاد سیستم‌های پرداخت جایگزین برای دور زدن تحریم‌های اقتصادی غرب هستند. بنابراین، در درازمدت، بریکس می‌تواند به یک پلتفرم ضروری برای کشورهایی تبدیل شود که به دنبال رهایی خود از کنترل غرب هستند.

این گسترش بی سابقه برجام گامی تعیین کننده در تحول روابط بین المللی است. اگر این اتحاد بتواند علی‌رغم ادغام تعداد زیادی از اعضای جدید، کارایی خود را حفظ کند، به خوبی می‌تواند خطوط حاکمیت جهانی را دوباره ترسیم کند. با این حال، چالش، هماهنگ کردن منافع بعضاً متفاوت اعضای آن و مواجهه با تنش‌های اقتصادی و سیاسی متعدد خواهد بود. BRICS، با این پویایی گسترش، به وضوح پایه‌های یک نظم جهانی چندقطبی جدید را می‌سازد.